Monika Dębek - Problem przemocy w rodzinie.

Monika Dębek - Problem przemocy w rodzinie.

Człowiek to istota społeczna, dla której życie z innymi ludźmi jest bardzo ważne. Każdy od dziecka szuka ciepła od drugiej osoby i chce czerpać od niej jak najwięcej dobra. Niestety nie każda osoba ma szansę funkcjonować w domu pełnym miłości i radości. Często zdarza się, że człowiek staje się ofiarą przemocy w rodzinie, która niesie dla niego wiele negatywnych skutków.

Definicja przemocy w rodzinie.

Znajduje się ona w art. 2 pkt 2 Ustawy o Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie. Przemoc jest to: „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa, lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołując cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą". Osoby wymienione w punkcie 1 tej Ustawy to członkowie rodziny, czyli osoby najbliższe lub wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Przemoc w rodzinie dotyczy WSZYSTKICH. Współmałżonków, partnerów w związkach nieformalnych, dzieci, osoby starsze, osoby niepełnosprawne.

Przyczyny przemocy.

Trudno jest jednoznacznie określić przyczyny przemocy w rodzinie. Można jednak stwierdzić, że agresorami są często osoby o niskiej samoocenie, dzięki której u osoby rodzi się frustracja i brak kontroli nad sobą. Duże znaczenie ma także pochodzenie rodzinne, człowiek, który wychował się w rodzinie, gdzie stosowano przemoc, z dużym prawdopodobieństwem także będzie je stosować. Przyczynami stosowania przemocy są także zaburzenia psychiczne, emocjonalne, uzależniania na przykład od alkoholu, czy narkotyków. Powodem przemocy mogą być także niepowodzenia życiowe danej osoby, która najprościej ujmując, wyżywa się na kimś innym. Brak zatrudniania, mieszkania, wieczne życie w stresie sprawia, że ktoś może stać się agresorem. Bardzo ważne jest wychowanie i rodzina, w jakiej się wychowujemy. Niektórzy rodzice stosują autorytarny styl wychowania, dzięki któremu dzieci obserwują i uczą się takiego samego sposobu zachowania.

Formy i mechanizmy.

W walce z przemocą w rodzinie ważne jest określenie jej form. Przemoc fizyczna, czyli bicie, popychanie, szarpanie, kopanie, duszenie, policzkowanie. Przemoc psychiczna, bardzo często spotykana i ciężka do udowodnienia. Jest to okazywanie wobec kogoś braku szacunku, poniżanie, poddawanie stałej krytyce, wyzywanie, wyśmiewanie się, ograniczenie kontaktu z innymi osobami. Przemoc seksualna, czyli wymuszanie na kimś seksu, czy innych zachowań, gwałt. Inne formy przemocy to na przykład niszczenie rzeczy osobistych, zmuszanie do zażywania leków, środków psychotropowych, picia alkoholu, jedzenia. Jest to też uniemożliwienie podjęcia pracy. Przemoc to także niszczenie czyichś przedmiotów osobistych, demolowanie mieszkania itd. Nie ma zupełnie znaczenia, czy zachowania te pojawiły się tylko raz, czy więcej. Niezależnie od ich ilości należy od razu reagować, bierność i pozwalanie sobie na złe traktowanie powoduje, że mogą się one nasilać w przyszłości w jeszcze większym stopniu. Żeby jednak można było zacząć przeciwdziałać przemocy, konieczne jest posiadanie wiedzy, jak działają sprawcy przemocy. Jedną z głównych czynności, jakie stosuje osoba, jest wywoływanie w osobie poczucia lęku, przerażenia, dzięki czemu ofiara przemocy, staje się bezradna. Nie trzeba stosować wcale przemocy fizycznej, aby się tak stało. Człowiek, który używa agresji, zachowuje się w taki sposób, aby osoba myślała, że przemoc może nastąpić w każdej chwili. Dzięki czemu żyje ona w ciągłym napięciu, żyje w strachu, czuje się zagrożona i ma wzmożoną czujność. Charakterystyczne dla człowieka stosującego agresję jest także kontrola, nad drugą osobą, która jest wszechobecna na każdym kroku. Przestaje ona mieć swoje prywatne życie. Agresor na początku wymaga tylko niewielkich ustępstw, jednak z biegiem czasu są one coraz większe. Ofiara ma coraz mniej wolności, nie może wyrażać swojego własnego zdania. Często za sprzeciw wymierzane są kary, niejednokrotnie bardzo surowe. Osoba stosująca agresję często używa różnego rodzaju gróźb, nie tylko w stosunku do swojej ofiary, ale także do jej najbliższych osób. Straszy śmiercią, okaleczeniem, lub popełnieniem samobójstwa. Bardzo często stosowaną praktyką jest manipulowanie innymi członkami rodziny, są nimi na przykład dzieci. Nierzadko wywołuje się także poczucie winy, sprawca przemocy nie bierze odpowiedzialności za swoje zachowanie, zawsze twierdzi, że to ofiara jest winna, że to ona swoim zachowaniem zmusza do takich, a nie innych zachowań. Osoba agresor powołuje się także na zazdrość, wykorzystywana jest ona jako dobry powód do stosowania przemocy lub jej uzasadnieniem. Sprawca przemocy często mówi, że jest zazdrosny, i to wszystko przez jego szaleńczą miłość. Zdarzają się także okresy czułości, osoba stosująca przemoc jest sprytna i jest świadoma, że jeśli nie będzie czuła i dobra, ofiara może od niej uciec w pewnym momencie. Aby ją zatrzymać, potrafi obiecywać „gruszki na wierzbie”, wykazuje dużo zrozumienia, a ofiara czuje się zadowolona. Uległość nagradzana jest niestosowaniem przemocy, tak jak nieposłuszeństwo podlega karze. Sprawca przemocy bardzo często osacza ofiarę, izoluje ją od wsparcia emocjonalnego od innych jej bliskich osób. Często rodzina czy przyjaciele nie mają pojęcia, co dzieje się tak naprawdę u tej osoby. Sprawca nigdy nie przyzna się do tego, że jest agresywna, przemoc u niej to pilna tajemnica, nie może ona wydostać się na zewnątrz. Agresor mówi ofierze, że nie ma sensu, aby mówiła o tym, co się odbywa, ponieważ i tak nikt jej nie uwierzy. Spotykana jest także praktyka wmawiania osobie doznającej przemocy choroby psychicznej. Przez co staje się ona mało wiarygodna. Agresor potrafi powiedzieć, że ślady fizyczne to efekt samookaleczenia.

Skutki przemocy.

Często nie jesteśmy świadomi, ale przemoc ma bardzo tragiczne konsekwencje. Nie są to tylko uszkodzenia ciała. Dochodzi także do zaburzeń emocjonalnych oraz zakłamywania obrazu samej siebie osoby doznającej przemocy. Często pojawia się PTSD, czyli złożony pourazowy zespół stresu. Objawia się on stanem nadmiernego pobudzenia, osoba jest ciągle zmobilizowana, gotowa na różne niebezpieczeństwa. Potrafi bardzo nieadekwatnie reagować na dźwięk, szelest, bardzo silnie reaguje na bodźce, które kojarzą się jej z przemocą. Może cierpieć na zaburzenia snu, brak lub nadmierny apetyt. Osoba jest ciągle zmęczona, jest rozchwiana emocjonalnie, ma napady płaczu, ataki paniki, jest nerwowa i wybuchowa. Osoby, które doznają przemocy, często chorują na depresję, mają obniżony nastrój, problemy z koncentracją, nie wierzą w swoje możliwości, są przekonane, że są w sytuacji bez wyjścia. Myślą, że nie są w stanie zatrzymać już agresji. Wspominają traumatyczne chwile, którym towarzyszą bardzo intensywne uczucia. Przemoc sprawia, że osoby zaczynają myśleć, że są bezwartościowe, czują się głupie, nieatrakcyjne, obwiniają się, że to one spowodowały, że w stosunku do nich stosowana jest przemoc.  człowieka, który poddawany jest przemocy, pojawia się wyuczona bezradność, zaprzestaje ona działania, myśli, że cokolwiek zrobi, nie ma żadnego znaczenia. Osoba jest bierna, nie podejmuje żadnej działalności, jest zrezygnowana, Ciężko stwierdzić, ile jest dokładnie w Polsce ofiar przemocy, wiele z nich nie zgłasza się do żadnej instytucji, ukrywa przed wszystkimi swoje życia, nie korzysta z żadnej pomocy. Wbrew pozorom to nie przemoc fizyczna jest tą stosowaną najczęściej, a przemoc psychiczna. Ofiarami stają się także coraz częściej mężczyźni. Pewny jest fakt, że z roku na rok przemoc wzrasta, coraz więcej ludzi zaczyna walczyć o swoje prawa i poszukiwać pomocy.

Pomoc ofiarom przemocy.

Praca z ofiarami przemocy w rodzinie nie jest wcale prosta. Niekiedy mają one poważne problemy, żeby w ogóle otworzyć się przed obcą osobą i żyją w swoim własnym świecie. Niezbędna jest pomoc na wielu płaszczyznach. Pomoc prawna, dzięki której osoba doznająca przemocy może dążyć do ukarania sprawcy, staje się niezależna pod wieloma względami. Bardzo ważna jest pomoc psychologiczna – motywowanie jednostki do podjęcia walki, pracy nad sobą, otwarciem się na pomoc, swoje potrzeby. Często okazuje się, że potrzebna jest pomoc lekarska czy pielęgniarska. Ofiara musi spożywać leki antydepresyjne, aby mogła w ogóle dalej funkcjonować. Ważne są także zajęcia na przykład muzyczne, relaksacyjne, z arteterapii, praca pedagogiczna z dorosłymi oraz dziećmi. Pomoc ofierze przemocy to nie tylko ta doraźna, ale także taka trwająca nawet wiele miesięcy.

Najlepszą sytuacją dla każdego człowieka, byłoby życie w społeczeństwie bez przemocy. Ludzie stają się niestety coraz gorsi z różnych powodów. Jeśli widzimy, że ktoś obok nas cierpi, nie pozostawajmy obojętni na jego los. Najgorsze co może być to ludzka znieczulica. Bierność doprowadzić może do ludzkiej tragedii, a nawet zakończenia ludzkiego życia.

Szukaj