Monika Dębek-Ôzprŏwki ô Ślōnsku-Zabrze Biskupice.
Monika Dębek-Ôzprŏwki ô Ślōnsku-Zabrze Biskupice.
Trochę czasu minęło od ostatniego tekstu z cyklu „Ôzprŏwek ô Ślōnsku”, jednak nie chcemy, aby ktokolwiek zapomniał o pięknym Górnym Śląsku. Ostatnio gościliśmy w chorzowskiej „Cwajce”, dziś przenosimy się do zabrzańskiej dzielnicy Biskupice. Na samym początku warto jednak wspomnieć, że do 1927 roku były zupełnie, samodzielną gminą.
Historia.
W księdze „Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis” spisywanej za czasów Biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 nazwa pojawia się zlatynizowanej formie: Byscupitz. Biskupice wśród wszystkich zabrzańskich dzielnic mogą pochwalić się najstarszym rodowodem. Nad rzeką Bytomką znaleziono ślady osadnictwa prehistorycznego, które sięgają już epoki kamiennej, czyli około 10 000 lat p.n.e. Wzmianki o okolicach Biskupic pojawiają się, w buli papieża 1155 roku, a także w jednym z dokumentów księcia opolskiego Kazimierza I z roku 1222 roku. Dokument zezwalał na osadnictwo na terenach, które należały do Ujazdu. Wieś Biskupice wymieniana była także jako własność biskupów wrocławskich. W 1243 roku wieś pojawia się w dokumencie, gdzie Mieszko II (książę opolsko – raciborski) zwolnił Biskupice z ciężarów na rzecz swojego dworu.
Istnienie parafii potwierdzone zostało w wykazie świętopietrza z 1326 roku. Biskupice zostały spalone przez Mongołów w 1241 roku. Bardzo ważnym dokumentem dla dzielnicy było wydanie w 1548 roku w Nysie, przez Biskupa Baltazar von Promnitza przywileju górniczego, nie tylko dla terenu Biskupic, ale także Zabrza, Rudy i Sośnicy (obecnie dzielnica Gliwic). W 1742 roku miejscowość w wyniku wojny śląskiej znalazła się pod panowaniem Pruskim, a w 1743 roku należała do powiatu bytomskiego.
Wiek XIX-jak dla wielu śląskich wsi był dla Biskupic okresem ogromnego rozwoju. W 1782 roku miejscowość liczyła zaledwie 30 rodzin, w 1875 roku już 6133 mieszkańców, w 1900 roku ponad 9 tysięcy. Druga połowa wieku dziewiętnastego to okres ogromnej industrializacji dzielnicy. W tym czasie August Borsig stworzył jeden z największych kombinatów przemysłowych. Rozwój sprawił, że w Biskupicach zamieszkiwało coraz więcej ludzi, na przełomie XIX i XX wieku wzniesiono właśnie osiedle Borsiga zwany potoczkiem dzisiaj Bozywerkiem. Z ciekawostek historycznych warto zaznaczyć, że w latach 1926 – 1933 przy ulicy Jana Kaprowicza znajdowała się jedna z siedzib Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Polski.
Biskupice dziś.
Osobiście uważam, że Biskupice są jedną z najciekawszych i ładniejszych dzielnic Zabrza. Warto zaznaczyć, że w okresie II wojny światowej oprócz tragedii ludzkich, nie została ona w ogóle praktycznie zniszczona.
Jednym z ciekawszych miejsc w Biskupicach jest dworzec, który niestety nie jest przeznaczony dla pasażerów i obsługuje jedynie ruch towarowy. A wielka szkoda, bo jego historia sięga, aż 1872 r. kiedy to został oddany do użytkowania. Fakt, że dziś nie pełni swojej pierwotnej roli boli tym bardziej, że po II wojnie światowej, podobno Zabrze Biskupice były największą stacją kolejową w Zabrzu.
Kolejnym miejscem wartym zobaczenia jest też Szyb Staszic, który niestety nie jest wpisany do rejestru zabytków, nie jest praktycznie używany i zostanie prawdopodobnie zlikwidowany. Serce pęka, gdyż na Górnym Śląsku wiele zabytków industrialnych niszczeje i zwyczajnie idzie w zapomnienie. Niezwykle pięknym budynkiem jest także Pałac Borsiga, zwany zamkiem. Na szczęście ten budynek nie pójdzie w zapomnienie, ponieważ miejsce ma w nim Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.
Mimo pięknej historii Biskupice nie cieszą się dobrą sławą i nie są uznawane za bezpieczne miejsce. Znajduje się tam wiele budynków socjalnych, gdzie mieszkają lub mieszkały osoby, które nie dbają o budynki, nie płaciły czynszu w innych dzielnicach, dlatego zostały przeniesione do Biskupic.
Na szczęście.
Biskupice mają ogromny potencjał, który mam nadzieję, że nie zostanie nigdy zmarnowany. W dzielnicy znajduje się między innymi Dzielnicowy Ośrodek Kultury, który prowadzi bardzo zróżnicowaną działalność na rzecz mieszkańców całego Zabrza. Plusem jest fakt, że swoje pomysły na rozwijanie się mogą zgłaszać sami zabrzanie. W dzielnicy znajduje się także Szpital, który może pochwalić się wieloma oddziałami między innymi Odziałem Anestezjologii i Intensywnej Terapii Medycznej, czy znanym Centrum Zdrowia Kobiety i Dziecka. Wiem, że z usług szpitala korzystają nie tylko mieszkańcy Zabrza, ale także wielu miast ościennych.
W Zabrzu Biskupicach działa także znany klub Gwarek Zabrze, w 2003 i 2006 roku był mistrzem Polski juniorów starszych. W 2008 roku klub został laureatem Nagrody im. Wojciecha Korfantego, przyznawanej przez Związek Górnośląski Jednym z byłych piłkarzy klubu był sam Łukasz Piszczek czy Michał Probierz i wielu innych znanych zawodników takich jak Adam Danch. Można powiedzieć, że klub jest kuźnią wielu, młodych piłkarskich talentów. W klubie sportowo mogą rozwijać się nie tylko dzieci z Zabrza, ale także całego Górnego Śląska i nie tylko.
W Zabrzu działają także Rzymskokatolicka Parafia p.w. Św. Jana Chrzciciela i Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Obserwując strony internetowe, można wywnioskować, że tętnią one życiem i dla osób, które wierzą w Jezusa Chrystusa, mogą one być niezwykłą ostoją w wierze.