Antoni Germański - Postkeynesowska teoria pieniądza. Część 1.
Antoni Germański - Postkeynesowska teoria pieniądza. Część 1.
Czym właściwie jest pieniądz? Pieniądz to coś więcej niż tylko banknoty w portfelu czy cyfry na koncie. To społeczna umowa, narzędzie władzy i fundament całej gospodarki. A jednak większość z nas nie do końca rozumie, skąd się bierze, kto go kontroluje i dlaczego czasem jego wartość nagle spada.
Postkeynesowska teoria pieniądza pod redakcją Louis-Philippe'a Rochona i Sergio Rossiego to książka, która burzy utarte schematy myślenia i pokazuje, że ekonomia głównego nurtu mija się z rzeczywistością. To nie jest kolejny nudny podręcznik pełen wzorów i suchych definicji. To raczej intelektualny przewodnik, który prowadzi czytelnika przez meandry historii ekonomii, polityki pieniężnej i kryzysów finansowych, obnażając przy tym słabości neoliberalnego myślenia.
Heterodoksja kontra mainstream – dlaczego ta książka jest ważna?
W polskiej debacie publicznej regularnie można usłyszeć powtarzające się twierdzenia na temat problemów gospodarczych, ich przyczynach i rozwiązaniach, które czekają tylko na wyciągnięcie ręki. Każdy z nas kojarzy twarze telewizyjnych ekspertów, doktorów i polityków straszących bezrobociem, inflacją, drożyzną, scenariuszem greckim itd.
Tymczasem postkeynesowska ekonomia wypowiedziała wojnę takim dogmatom: Badania ekonomii postkeynesowskiej obejmują cały szereg obszarów, począwszy od makroekonomii krótkiego okresu (bezrobocie, wielkość produkcji i inflacja), makroekonomii długiego okresu (wzrost i dystrybucja), ekonomii monetarnej, finansów i międzynarodowego systemu monetarnego po mikroekonomiczne podejścia do teorii firm, teorii konsumpcji, teorii kursu walutowego, finansjalizacji i tak dalej. W związku z tym postkeynesizm proponuje także szeroki wachlarz rozwiązań politycznych, które często znacznie różnią się od standardowych recept oferowanych przez ekonomię głównego nurtu. Jako dwa przykłady można przytoczyć nacisk na politykę fiskalną jako główne narzędzie walki z recesją gospodarczą w krótkim okresie oraz pogląd, że banki centralne powinny utrzymywać stopy procentowe na niskim poziomie i regulować system bankowy, zamiast ograniczać się do walki z inflacją. Innym przykładem jest wspieranie instytucji rynku pracy, które sprzyjają zbiorowym negocjacjom płacowym i ustanawiają minimalny poziom płac nominalnych, poniżej którego nie mogą zostać obniżone. musza to firmy do konkurowania pod względem jakości i produktywności bez obniżania płac i powodowania tym samym deflacji.
Autorzy nie tylko przedstawiają te idee, ale też dyskutują z "oponentami", stawiają pytania, przedstawiają alternatywy i pokazują, dlaczego tradycyjne modele ekonomiczne zawodzą w praktyce.
Jak książka zmienia perspektywę?
Po lekturze przestaniesz wierzyć w mity o "drukowaniu pieniędzy" przez banki centralne. Zaczniesz krytycznie patrzeć na hasła o "zdrowych finansach publicznych" – bo zrozumiesz, że dług państwowy nie działa jak dług gospodarstwa domowego. Zauważysz, że ekonomia to nie tylko nauka, ale też pole walki idei – i że tzw. "prawa ekonomiczne" często służą interesom wąskich grup.
Jest to idealna pozycja dla studentów ekonomii i kierunków pokrewnych, osób zainteresowanych polityką gospodarczą, a przede wszystkim dla każdego, kto słyszy w mediach o "drukowaniu pieniędzy" i "zadłużeniu państwa", ale nie do końca wie, co to znaczy. Choć tematyka jest złożona, książka jest napisana przystępnie, z pomocą schematów i przykładów, które pomagają zrozumieć nawet trudniejsze koncepcje. Warto też zwrócić uwagę, że w książce kilkukrotnie pojawia się nazwisko wybitnego polskiego ekonomisty Michała Kaleckiego.
Książka jest estetycznie wydana w czarno-złotej okładce. Zawiera proste i ułatwiające zrozumienie wykładanych kwestii schematy oraz tabele.
Podsumowując, to książka, która obala mity, inspiruje do krytycznego myślenia i pokazuje, że ekonomia nie musi być oderwana od rzeczywistości. Nie da po niej już bezkrytycznie słuchać telewizyjnych "ekspertów". Jeśli masz dość neoliberalnych dogmatów i chcesz poznać alternatywne spojrzenie na gospodarkę – sięgnij po tę pozycję. To lektura, która edukuje i otwiera oczy.
"Kiedy zmieniają się fakty, ja zmieniam zdanie. A pan?" ~ John Maynard Keynes